Günümüzde bitkisel kaynaklı gıda takviyeleri ayrıca, mineral veya vitamin destekleri dünyanın birçok yerinde sıklıkla antioksidan özelliklerinden yararlanmak amacı ile immun sistemi güçlendirmek için kullanılmaktadır (Güler, Türkoğlu, Salık, Türkmen, & Arslaner, 2021). İmmün sistem diğer bir değişle bağışıklık sistemi ile yaşayan bir canlının hastalıklara karşı vücudunun korunmasını sağlayan, zararlı ve yabancı bütün maddeleri tanıyıp bu maddelerin vücuttan yok edilmesi için buna karşı vücutta antikorlar üretip savaşan reaksiyonlar olarak ifade edilebilmektedir. Bu sistem, canlıların virüs ve hastalıklardan korunmasını sağlamaktadır. Bağışıklık sisteminin başlıca görevi; vücutta belli aralıklarla temas eden ve anormal hücre ve moleküllerin belirlenmesi sonucu ortaya çıkan metabolik hastalıkların ilerlemesini engellemektir (Çetin, Bağışıklık Sistemi Desteklerinin Besin-İlaç Etkileşimi, 2020). İmmün sistem ve besin alımı arasındaki ilişki komplekstir. Bireylerin nütrisyonel durumu, beslenme modeli, immün sistemin fonksiyonunu etkilemektedir. Bu etki intestinal mukoza gibi fiziksel korumalar, mikrobiom, doğal immün sistem ve sonradan kazanılan immün sistem düzeylerinde oluşur. Bunun yanı sıra bağışıklık sisteminin besinlerin metabolizması ve besinlere fizyolojik cevap üzerinde de etkilisi vardır. (Tamer & Nalbant, Beslenme ve Bağışıklık Sistemi, 2021)Virüslerden korunmada ise sağlıklı bir bağışıklık sistemine sahip olmak en önemli noktalardan biridir. Bu süreçte yeterli, düzenli ve dengeli beslenmenin rolü ise oldukça önemlidir.
Propolis, ağaçların kabukları, yaprakları ve bitki salgılarından bal arıları (Apis mellifera) tarafından toplanan yapışkan bir maddedir. Bal arıları propolisi kovan girişini davetsiz misafirlerden korumak ve kovanda istenmeyen mikroorganizmaların gelişmesini önlemek amacıyla kullanılmaktadır. Propolis fenolik asitler, esterler ve flavonoidler gibi çok sayıda aktif bileşik içermektedir. Bu sayede antibakteriyel, antifungal, antiviral, antiprotozoa, antitumor, anti ulser ve anti inflamatuar gibi çok farklı biyolojik ve farmakolojik özellikler göstermektedir. Propolis sahip olduğu bu biyolojik ve iyileştirici özellikleri nedeniyle, doğal bir ilaç olarak, antik zamanlardan bu yana yaygın olarak kullanılmıştır (GÜNEY & Yılmaz, 2013).
Propolisin içeriği toplandığı kaynağına ve mevsime göre değişmektedir. İçinde 300’den fazla değişik madde vardır. Şu ana kadar, büyük oranda polifenoller olmak üzere, 180’den fazla bileşik propolisin bileşeni olarak tanımlanmıştır. İçeriğindeki başlıca polifenolleri, fenolik asit ve esterleri, fenolik aldehidler, ketonlar vb. ile birlikte flavonoidler oluşturmaktadır. Propolisdeki diğer bileşikler uçucu yağlar ve aromatik asitler (%5- 10), mum (%30-40), reçine, balsam ve magnezyum, nikel, kadmiyum, demir, çinko gibi iz elementler açısından zengin bir kaynak olan polen taneleridir (Castaldo, 2002).
Pek çok araştırmacı propolis ekstraktının bitkiler (salatalık mosaik, tütün benek, tütün kangren gibi), hayvanlar (HSV-1, varicella zoster ve influenza) ve insanlar (human immunodeficiency-HIV) üzerinde virüslerin neden olduğu enfeksiyonun gelişmesini etkileyici olduğunu bildirmektedir. Bu bulgular propolisin antiviral ilaç olarak kullanılma potansiyeli olduğunu göstermektedir (Silici & Kutluca, 2005). Propolis, in vitro ortamda influenza virüsüne (tip A) karşı öldürücü etki göstermekte, sulu propolis ekstraktı ise çiçek hastalığı virüsünün etkisini 15 dakika içinde büyük oranda azaltmaktadır. Propolisin, aralarında herpes simplex virüs (tip 1 ve 2), adenovirus tip 2, kabarcıklı ağız iltihabı virüsü ve poliovirus (tip 2)’nin de bulunduğu çeşitli DNA ve RNA virüslerine karşı laboratuvar ortamında etkili olduğu bildirilmiştir (Marcucci, 1995). Propolis virüsleri öldürür ve çoğalmalarını önler. Özellikle farklı kaynaklardan elde edilen propolisin ve Brezilya yeşil propolisinin influenza virüsüne karşı önemli etkisi olduğu bulunmuştur (GÜNEY & Yılmaz, 2013).
Mevsimsel geçiş dönemlerinde değişen hava durumundan kaynaklı sıklıkla bağışıklık sistemimiz zayıflamaktadır. Bu dönemlerde propolis kullanımına özen göstermeniz ise nacizane tavsiyemdir. Sağlıklı günler dilerim.
Kaynak: Doktor Sitesi
